ویرایش و ویراستاری
در این گفتار و در ادامۀ مطلب پیشین، بخش دوم حشو بررسی می‌شود. پیش از بیان شد که «حشو» یکی از نارسایی‌های زبان فارسی است که به اطناب جملات و دیرفهمی پیغام نویسنده می‌انجامد. از آنجا که رسالت زبان برقراری ارتباط به روش‌های گوناگون است، حشو و زیاده‌گویی مسیر این رابطه را ناهموار می‌کند.
حشو
بخش دوم: زیاده‌گویی با استفاده از کلمات اضافی
«داروهایی وجود دارند که این آریتمی‌ها را مهار می‌کنند و می‌توان از آنها به‌خوبی استفاده کرد».
در این جمله، می‌توان با حذف فعل مرکب وجود دارند و افزودن کلمۀ برخی، از زیاده‌گویی پرهیز کرد: برخی داروها این آریتمی‌ها را مهار می‌کنند و…
«جیمز لیند پیش از آنکه مقایسۀ شش گروه درمانی خود را آغاز کند، در ابتدا از آنها رضایت‌نامه گرفت».
در این جمله، کاربرد «پیش از آنکه» همراه با «در ابتدا» حشو است.
«جامعۀ آماری شامل همۀ افراد ۱۵-۷۴ سالۀ ساکن در شهر سنندج اعم از زن و مرد است».
با حذف برخی کلمات، جملۀ «جامعۀ آماری شامل همۀ زنان و مردان ۱۵-۷۴ ساکن در شهر سنندج است» پیام نویسنده را به‌خوبی بیان می‌کند.
«با توجه به جامعۀ آماری و در نظر گرفتن فاصلۀ اطمینان، حجم نمونه ۴۷۰ نفر برآورد شد».
در این جمله کاربرد هم‌زمان «توجه» و «در نظر گرفتن» حشو است و می‌توان با حذف واژۀ در نظر گرفتن، از این زیاده‌گویی پرهیز کرد.
«از دیدگاه برخی افراد، استعداد رهبری در رهبران واقعی ذاتی است».
با توجه به اینکه استعداد از ویژگی‌هایی ذاتی هر فرد است، کاربرد هم‌زمان واژه‌های «استعداد» و «ذات» حشو است؛ بنابراین می‌توان گفت: برخی افراد استعداد رهبری دارند.
«در این آزمون، همۀ خدمات و تسهیلات ضروری مورد نیاز برای بهتر زیستن خانواده فراهم می‌شود».
در این جمله، می‌توان یکی از دو واژۀ «ضروری» و «مورد نیاز» را حذف کرد.
«هم‌بستگی میان دو متغیر نشان‌دهندۀ افزایش یا کاهش یکی از متغیرهای آزمون است».
واژۀ «میان» در این جمله، حشو است.
«یک مورد آنها به‌تنهایی ممکن است انگیزۀ لازم را به وجود آورد».
می‌توان واژۀ «به‌تنهایی» را حذف کرد، بدون آنکه مفهوم جمله تغییر کند.
«زمانی که کسب‌وکار خود را آغاز کردم، هنوز کاملاً در فناوری غوطه‌ور نبودم».
کاربرد هم‌زمان واژۀ «کاملاً» و «غوطه‌ور» حشو است؛ زیرا از واژۀ «غوطه‌وربودن» فرورفتن کامل استنباط می‌شود.
| نویسنده:
مرجان گلچین، کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی |
 |
۲ بازخورد
مینا امانی
4 سال پیشسپاس از توضیحات خوبتون
زرین بانو
4 سال پیشمطلب بسیار خوبی بود و کاش درمورد افعال هم صحبت می شد.
گاهی وقت ها علاوه بر کلمات اضافی، افعال بسیاری هم در جمله ها استفاده می شوند، که می توان آنها را از حالت فعلی آن خارج کرد و به شکل کلمه استفاده کرد؛ مثلا در جمله اول، آغاز کند هم حذف شود و به جای آن نوشته شود:
جیمز لند پیش از آغاز مقایسه شش گروه درمانی، از آن ها رضایت نامه گرفت.